Konsekwencje korporacyjne, które może ponieść członek zarządu

Oskarżenie członka zarządu o popełnienie przestępstwa gospodarczego może powodować, że utraci on możliwość zasiadania w organach spółki. Należy przy tym wskazać katalog przestępstw, za które grozi tego rodzaju sankcja.

 

Kodeks karny wskazuje na niżej wymienione czyny zabronione, których popełnienie skutkuje utratą prawa do zasiadania w organach spółki, a także powoduje utratę możliwości dalszego sprawowania danej funkcji w sytuacji, gdy została prawomocnie skazana w toku kadencji. Są to przestępstw przeciwko:

a) ochronie informacji (art. 265 – 269b kodeksu karnego),
b) wiarygodności dokumentów (art. 270 – 277 kodeksu karnego),
c) mieniu (art. 279 – 295 kodeksu karnego),
d) obrotowi gospodarczemu (art. 296 – 309 kodeksu karnego),
e) obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi (art. 310 – 316 kodeksu karnego),
f) przestępstwa opisane w art. 587 (ogłoszenie nieprawdziwych danych), art. 590 (umożliwienie bezprawnego głosowania), art. 591 (bezprawne posługiwanie się dokumentem) kodeksu spółek handlowych.

 

W sytuacji, gdy, zgodnie z umową spółki, utrata mandatu przez członka zarządu spowoduje zmniejszenie składu zarządu poniżej minimalnego poziomu bądź skazany był członkiem zarządu jednoosobowego władze podmiotu muszą bez zbędnej zwłoki powołać na jego miejsce inną osobę. Ryzyko związane z nieustanowieniem następcy skazanego może kształtować nawet ustanowienie dla spółki kuratora osoby prawnej. Kurator ten ma uprawnienia do podjęcia działań w zakresie powołania zarządu, a w sytuacji, gdy będzie to niemożliwe będzie mógł wystąpić do sądu z wnioskiem o rozwiązanie spółki i jej likwidację.

 

Należy wskazać, że nie tylko popełnienie wyżej wymienionych rodzajów przestępstw może skutkować utratą zajmowanego stanowiska. Sąd, orzekając wobec sprawcy innego czynu zabronionego karę może orzec również środek karny obejmujący zakaz:
a) zajmowania określonego stanowiska,
b) wykonywania określonego zawodu,
c) prowadzenia określonej działalności gospodarczej.

 

W praktyce sądy stosują tego typu środki karne w sytuacji, gdy sprawca przy popełnieniu określonego przestępstwa nadużył swojego stanowiska lub wykonywanego zawodu bądź okazał, że dalsze zajmowanie przez skazanego stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. Sąd może orzec taki zakaz na okres od jednego roku do dziesięciu lat. Co więcej, w sytuacji, gdy osoba, wobec której orzeczono dany środek karny w przypadku złamania zakazu może zostać skazana na karę pozbawienia wolności do trzech lat.

 

Należy zwrócić uwagę na fakt, że do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, którego skutkiem jest utrata mandatu członka zarządu osoba pełniąca to stanowisko może je dalej sprawować. Ewentualne odwołanie bez przesłanek natury prawnej może nastąpić jedynie z woli wspólników.