Odpowiedzialność członka zarządu

Właściwość sądu w sprawach przeciwko członkom zarządu z art. 299 KSH

Wniesienie pozwu przeciwko członkom zarządu wymaga określenia właściwości rzeczowej oraz miejscowej sądu, który będzie miał możność rozpatrzenia przedmiotowej sprawy. W przypadku, gdy pozew zostanie wniesiony do sądu, który ze względu na swoją lokalizację lub materię, którą się zajmuje będzie niewłaściwy, czas trwania postępowania wydłuży się z uwagi na konieczność przekazania sprawy do sądu właściwego.

Właściwość rzeczowa

W przypadku określenia właściwości rzeczowej na pomoc przychodzą nam odpowiednie przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które określają, że jeżeli wartość przedmiotu sporu przekracza kwotę 75.000,00 złotych to sprawę należy skierować do sądu okręgowego. Gdy roszczenie opiewa na kwotę niższą to w tej sytuacji sprawa winna trafić do sądu rejonowego.

Właściwość miejscowa

Zgodnie z poglądem orzecznictwa (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 18 kwietnia 2013 roku, sygn. akt I ACz 627/13) do określenia właściwości miejscowej należy zastosować przepisy art. 27 §1 KPC oraz art. 35 KPC, które kolejno określają, że właściwym będzie sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej albo sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Odpowiedni wydział sądu

Oprócz określenia właściwości miejscowej sądu w piśmie procesowym należy określić odpowiedni wydział, do którego sprawa ma trafić. W przypadku spraw z art. 299 k.s.h. jeżeli powód prowadzi działalność gospodarczą, właściwym będzie Wydział Gospodarczy określonego Sądu, gdyż roszczenie dotyczące odpowiedzialności członków zarządu ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Warto zwrócić uwagę, że nie w każdym sądzie znajduje się wydział gospodarczy i w wypadku jego braku, sprawa zostanie skierowana do innego sądu, który będzie miejscowo właściwy.

Jak i za co odpowiadają wspólnicy sp. z o.o.?

Chociaż za zobowiązania spółki z o. o. odpowiada sama spółka jako osoba prawna nie wyklucza to odpowiedzialności wspólników tej spółki. Wspólnik sp. z o. o. odpowiada za cudze zobowiązania z tytułu nienależnych wypłat oraz w okresie tzw. spółki z o. o. w organizacji wobec osób trzecich oraz wobec spółki za czynności w tym okresie podejmowane. Zróżnicowanie odpowiedzialności wspólnika jest uzależnione od typu reprezentacji.

Jeżeli wspólnik działa osobiście w imieniu sp. z o. o. ponosi w zasadzie odpowiedzialność nieograniczoną za zaciągnięte zobowiązania solidarnie ze spółką i innymi podmiotami działającymi w imieniu tej spółki. Jeżeli jednak wspólnik nie podejmował żadnych działań, jego odpowiedzialność jest ograniczona do wysokości nieniesionych wkładów.

Jeżeli wspólnik wniesie do spółki wadliwy aport (wkład niepieniężny do mienia spółki) jest on zobowiązany do wyrównania spółce różnicy między wartością umowną a zbywczą aportu. Natomiast jeżeli wspólnik aport ten wnosi ze znacznie zawyżoną wartością również jest on zobowiązany do wyrównania wartości powyżej określonej różnicy, jednak solidarnie z członkami zarządu zgłaszającymi spółkę do KRS.

Jak i za co odpowiada członek rady nadzorczej w spółce z o.o.?

Jeżeli w spółce z o. o. funkcjonuje rada nadzorcza jej członkowie odpowiadają wobec spółki jeżeli w wyniku zaniedbań członka rady spółka ta poniesie szkodę. Członek rady nadzorczej ponadto odpowiada za wobec spółki za szkody powstałe w wyniku zaniechania lub działania sprzecznego z prawem lub postanowieniami umownymi, chyba, że nie ponosi winy. Za naruszenie sprawozdań finansowych członek rady nadzorczej odpowiada również wobec spółki.

Jak i za co odpowiada prokurent w spółce z o.o.?

Prokurent nie ponosi odpowiedzialności takiej jak likwidator i członek zarządu z art. 299 K.S.H. mimo ciągłego sporu w doktrynie. Mimo art. 21 ustawy prawo upadłościowe mówi jednak, że obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spoczywa na osobach powołanych do reprezentowania i prowadzenia spraw spółki – prokurent również nie ponosi odpowiedzialności. Prokurent odpowiada więc jedynie w bardzo wąskim zakresie w przypadku przekroczenia udzielonej mu prokury oraz działania w imieniu spółki bo wygaśnięciu umocowania. Prokurent również ponosi odpowiedzialność jeżeli ze swojej winy wyrządził swoim działaniem szkodę innej osobie.

Jakie są konsekwencje skazania członka zarządu?

Wszystko rozbija się o rodzaj popełnionego przestępstwa w wyniku, którego doszło do skazania. Jeżeli jest to jeden z czynów zabronionych typizowanych w kodeksie spółek handlowych wówczas skazanie eliminuje możliwość powołania skazanego na członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo na stanowisko likwidatora spółki. Jeżeli jednak jest to czyn zabroniony typizowany w kodeksie karnym tj. przestępstwo przeciwko ochronie informacji (art. 265 – art. 269b kk), wiarygodności dokumentów (art. 270 – art. 277 kk), mieniu (art. 279 – art. 295 kk), obrotowi gospodarczemu (art. 296 – art. 309 kk), obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi (art. 310 – art. 316 kk), czy też przestępstwa stypizowane w art. 587, art. 590 oraz art. 591 ksh, wówczas skazany nie może również zostać powołany na w/w funkcję a jeżeli do skazania doszło w trakcie sprawowania mandatu członka zarządu mandat ten wygasa z mocy prawa a skazany winien być bez zbędnej zwłoki usunięty z Krajowego Rejestru Sądowego.

Odpowiedzialność karno-skarbowa członka zarządu – za co może zostać skazany?

Niełatwe zadanie członka zarządu dodatkowo utrudnione jest przez szereg sankcji za nielegalne działania, których – świadomie lub nie – może dokonać członek zarządu.

Skupmy się jednak na czynach o charakterze karno-skarbowym.

Na odpowiedzialność karno-skarbową naraża się ten, kto w celu późniejszego wykorzystania podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia należności publicznoprawnej lub jej zwrotu lub takiej faktury jako autentycznej używa. Za przestępstwo to grozi sankcja karna w postaci pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Odpowiedzialności karno-skarbową ponosi ten, kto zajmuje się finansowymi aspektami prowadzenia spółki, ale jedynie za czyny umyślne. Nieświadomość jednak nie wyłącza umyślności. Spółka z o. o. odpowiada w sposób posiłkowy gdy przestępstwo lub wykroczenie skarbowe zostało dokonane przez członka jej zarządu, pełnomocnika lub inną osobę działającą w jej imieniu.

Przestępstwa i wykroczenia skarbowe, charakterystyczne dla pełnienia funkcji członka zarządu to m.in. nieprowadzenie lub nieprzechowywanie księgi (rachunkowej, podatkowej) we właściwym miejscu (art. 60 k.k.s.), nieterminowa wpłata podatku przez płatnika (art. 77 k.k.s.), nierzetelne albo wadliwe prowadzenie księgi (art. 61 k.k.s.) i uchybienie w zakresie zgłoszenie identyfikacyjnego bądź aktualizacyjnego (art. 81 k.k.s.).